Topuk Çatlağı Neden Olur?
Topuk çatlağı yaygın olarak görülen ayak sağlığı problemleri arasında ilk sıralarda gelir. Topuk çatlağı farklı yaş gruplarında ortaya çıkabilen ve kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülen bir sorundur. Başlangıç aşamasında genellikle çok ciddi bir problem olmayan topuk çatlakları önlem alınmaz ve ilerlerse derinleşip ağrılara neden olabilirler. Aynı zamanda topuk çatlakları cilt hasarı için önemli ölçüde risk unsuru haline gelebilir. Buna ek olarak topuk üzerinde bulunan çatlaklar, ölü derinin katmanlaşmasına buna bağlı olarak da estetik açıdan rahatsız edici bir görünüme neden olabilir.
Topuk çatlakları şeker hastalarında sıklıkla görülür. Bunun nedeni diyabet hastalarının ayak sinirlerinde hasara neden olmasıdır. Hasarlı sinirler cildin terlemeye olan ihtiyacını algılayamaz ve cildin kurumasına yol açabilir. Topuk çatlaklarının en belirgin nedeni ciltteki kuruluktur. Topuk çatlağının diyabet dışındaki nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Egzama,
- Soğuk ve kuru ortamlarda yaşanması,
- Sedef hastalığı,
- Atlet ayağı olarak da bilinen bir mantar enfeksiyonu türü olan Tinea Pedis,
- Romatizmal eklem iltihabı,
- Yetersiz ayak bakımı,
- Cilt kuruluğuna neden olabilecek sentetik sabun ve temizleyicilerin kullanılması,
- Uzun süre ayakta durulması,
- Skleroderma,
- Çok sıcak suyla duş alınması,
- Yanlış ayakkabı seçilmesi,
- Doku kalınlaşmasına neden olan ya da vücudun terleme yeteneğini etkileyen farklı durumlar.
Topuk Çatlağına Karşı Ne Yapılabilir?
Ayaklara düzenli bakım yapılması yoluyla topuk çatlaklarının önlenmesi mümkün olabileceği gibi mevcut çatlakların tedavisi de doğru ve düzenli ayak bakımı ile gerçekleştirilebilir. Topuk çatlakları ağrıya neden olmasa da bakterilerin vücuda girmesine uygun bir zemin hazırlayıp enfeksiyon riskini artırabilir. Çatlak topuklar çevresindeki deri çoğu zaman vücudun geri kalanından daha kalın ve kuru olmaktadır. Baskı uygulandığı takdirde topuk cildi bölünmeye ve çatlamaya eğilimlidir. Ayakların suda bekletilmesi ve nemlendirilmesi çatlakların tedavisine yardımcı olabilir. Topuk bakımı amacıyla uygulanabilecek birtakım farklı yöntemler vardır.
Ayakları Ilık Suda Bekletmek
Ayakların rahatlıkla sığabileceği büyüklükte bir leğene ılık su ve nemlendirici özelliğe sahip sabun ya da ayak bakım ürünü koyulur. Ayaklar ortalama 20 dakika süreyle ılık sabunlu suda bekletilir.
Ilık sabunlu su yerine ayakları maydanozlu suda bekletmek de bir alternatif olabilir. Maydanoz cilt dokusunun onarılmasına ve yenilenmesine yardımcı olma özelliğine sahiptir. C vitamini, K vitamini ve kolajen açısından zengin bir yapıya sahiptir. 10-15 dal maydanozu ince ince doğrayıp ılık su dolu bir leğen eklemek ve ayakları 30 dakika süreyle bu suyun içinde bekletmek fayda sağlayabilir.
Ayaklar ılık sudan çıkarıldıktan sonra çatlakların olduğu bölgeye topuk kremi ya da etkili bir nemlendirici sürülür. Sürülen kremin etkisinin artırılması ve bölgeye nemin hapsedilmesinin sağlanması için üzerine vazelin sürmek ve çorap giymek fayda sağlar. Topuk kremi yerine aynısefa yağı ya da kuşburnu yağı kullanılması da söz konusu olabilir.
Aynısefa yağı antioksidan bileşenlere sahiptir. Aynı zamanda E vitamini açısından zengin yapısıyla cilt nemlendirilmesinde önemli bir rol oynar. Aynısefa yağı temizlenip kurulanan topuk çatlaklarına gece yatmadan önce uygulanabilir. Aynısefa yağı nemi gece boyunca topuklara hapseder ve topuk çatlaklarının tedavisine önemli fayda sağlar.
Kuşburnu yağının bileşenleri arasında beta karoten, E vitamini, tretionin ve antioksidan bileşenler bulunur. Bu bileşenler cilt dokusunu besler. Kuşburnu yağının içinde bulunan lioleik asit cilt sebum dengesinin korunmasına yardımcı olur. Kuşburnu yağı cilt gözenekleri üzerinde bariyer oluşturarak ciltteki nem kaybını uzun süreli olarak önler. Aynı zamanda kolayca emilir. Gece yatmadan önce temiz ve kuru topuklara kuşburnu yağı sürülerek cildin gece boyu nemlenmesi sağlanabilir.
Topuk Çatlaklarının Tedavisi Önemlidir
Topuk çatlağı neden olur sorusuna verilebilecek birden fazla yanıt vardır. Genellikle şişkin, kuru ve yağ eksikliği olan tabanlarda topuk çatlaklarıyla karşılaşılır. Bu sorunlar kuru cilt tipine sahip bireylerde sıklaşır. Ayakların altındaki deri genellikle sert ve kuru bir yapıya sahiptir. Çünkü bu bölge derisindeki ter bezi miktarı azdır. Deride normal olarak bulunan yağ derinin yumuşak kalmasını sağlar. Cilt elastikiyeti azalınca topuk bölgesindeki cilt kuruluğu artar. Vitamin ve mineral eksiklikleri de topukta oluşan deformasyonun artmasına neden olabilir. Çok fazla ayakta kalmak topuk çatlaklarının artmasına neden olabilir.
Ayrıca yaş almaya bağlı olarak cilt elastikiyetini kaybedebilir. Nem azaldıkça ciltteki deformasyon artabilir. Bu yüzden yaş ilerledikçe topuk çatlağı görülmesi riski artar. Yaş almaya bağlı olarak cilt kuruluğu arttığı gibi ayak mantarı, egzama, sedef gibi cilt rahatsızlıkları ve diyabete bağlı sorunlar ortaya çıkabilir. Bunlara ek olarak genetik faktörler de topuk çatlaklarının oluşumunu etkileyebilir.
Topuklar yeterince nemlendirilmedikleri takdirde çatlak oluşumuna meyilli hale gelirler. Pütür pütür bir görünüm almaya başlayan cildin bakımı için gereken özen mutlaka gösterimlidir. Bu sayede topuk çatlaklarına karşı gereken önlemlerin alınması mümkün olabilir. Eğer topuklarda deri çatlaklarıyla birlikte ağrı oluşumu da söz konusu olduysa gelecekte muhtemel topuk çatlakları için bir önlem alınması gerekliliği göz ardı edilmemelidir.