Topuk Dikenine Ne İyi Gelir?
Topuk kemiğiyle taban çukuru arasında oluşan kemik benzeri kalsiyum birikintisi topuk dikeni olarak adlandırılır. Topuk dikeni genellikle topuğun önünde başladıktan sonra ayağın diğer kısımlarını etkiler. Çoğu zaman topuk dikeni 0.5 cm boyunda olduğundan genellikle çıplak gözle görmek mümkün değildir. Topuk dikeni tıp dilinde Osteofit olarak isimlendirilmekte olup tanısı zaman zaman son derece zorlayıcı olabilmektedir. Topuk dikeni genellikle kas ve bağ dokusunda ortaya çıkan uzun süreli gerginlik sonucu oluşur. Sert yüzeylerde yürümekten, koşmaktan ya da zıplamaktan kaynaklanan tekrarlayıcı stres topuk dikeninin yaygın nedenlerinden biridir. Topuğun ön kısmında şişlik, ağrı, ısı artışı gibi iltihap belirtilerine neden olabilir. Bununla birlikte her topuk dikeninde ağrı görülmez ve her topuk ağrısı topuk dikeninden kaynaklanmaz. Topuk dikeninin iltihap giderici ilaçlar, ortezler ve yeniden yaralanmayı engelleyecek önlemlerle tedavi edilmesi mümkündür.
Topuk Dikeni Nedir?
Topuk kemiğinde gelişen sivri uçlu kemik büyümelerin topuk dikeni adı verilir. Topuk kemiğinin altında kalsiyum birikintisiyle ortaya çıkan yapılar topuk röntgenlerinde topuk dikenin 1 ila 1.5 cm’lik çıkıntılar şeklinde görünmesi mümkündür. Röntgende kanıt olmayan durumlar “Topuk Dikeni Sendromu” olarak adlandırılabilir.
Topuk dikeni bazı durumlarda altta yatan bir sağlık sorununa bağlı olarak gelişirken bazı durumlarda bağımsız olarak görülür. Topuğun önünde ayak kemerinin hemen altında ya da topuğun arkasında bulunur. Topuk dikeni topuğun arkasında geliştiği durumlarda genellikle Aşil tendonunun iltihaplanmasıyla ilişkilidir. Aşil tendiniti olarak da adlandırılan iltihabi durumda ayağın ön kısmına basınç uygulandığında hassasiyet ve topuk ağrısında artış söz konusu olabilir. Topuğun ön kısmında ortaya çıkan topuk dikeni genellikle plantar fasiit ile ilişkili olmaktadır. Plantar fasiit ayağın altından geçerek topuk kemiğini ayak kemiklerine bağlayan ve Plantar Fasya olarak adlandırılan fibröz bağ dokusunun ağrılı iltihabı olarak tanımlanmaktadır.
Topuk Dikeni Neden Olur?
Topuk kemiğinin alt kısmında birkaç ay boyunca ortaya çıkan kalsiyum birikimi sonucu topuk mahmuzları oluşabilir. Yumuşak doku tendonları, plantar fasyanın ya da kasların kronik olarak gerilmesi ve tekrar tekrar yırtılmasına bağlı olarak oluşan lokal iltihabi süreç kalsiyum birikmesinin yaygın bir nedeni olarak ortaya çıkmaktadır. Topuk kemiğini ayak parmaklarına bağlayan bağ dokusu şeridine plantar fasya adı verilmektedir. Özellikle uzun koşu ve atlama yapan sporcular arasında topuk dikeni yaygın bir şekilde görülmektedir.
Topuk Dikeni Tedavisi Nasıl Yapılır?
Topuk dikeni tedavisinde ayağa binen basıncın azaltılması, ağrının ve iltihabın kontrol altına alınması, doku iyileşmesinin teşvik edilmesi ve yumuşak dokuların esnekliğinin artırılması amaçlanır. Topuk dikeni tedavisi amacıyla uygulanan yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
- İstirahat: Bol miktarda istirahat edilmesi ayağa uygulanan baskının azaltılması yoluyla bölgedeki iltihabi durum ve ilişkili ağrıyla şişliğin azaltılması sağlanabilir.
- Buz kompresi: Buz kompresi uygulamak iltihabın baskılanmasına, ağrının ve şişliğin azaltılmasına yardımcı olur.
- Ortez kullanımı: Topuktaki baskının azaltılması amacıyla halka şeklindeki tabanlıkların ayakkabının için yerleştirilip kullanılması mümkündür.
- Darbe emici spor ayakkabılar giyilmesi: Ayaktaki yumuşak dokulara uygulanan basıncın hafifletilmesi ve ağrının azaltılması amacıyla tercih edilebilir.
- Antienflamatuar ilaçların kullanılması: Bu sayede iltihabi süreç baskılanarak şişlik azaltılabilir.
- Ekstrakorporal Şok Dalgası Tedavisi (ESWT): Yüksek enerjili ses dalgalarıyla ilgili bölgeye yönlendirme yoluyla plantar fasyadaki hasarın iyileşmesi teşvik edilmektedir.
- Proloterapi: Hasarlı yumuşak dokulara dekstroz gibi tahriş edici özelliğe sahip ajanların enjekte edilmesi yoluyla iyileşme sürecinin uyarılması sağlanır.
- PRP: Kişiden alınan kanın işlemden geçirildikten sonra yeniden enjeksiyonuna dayanan ve doku iyileşmesini hızlandıran bir süreçtir.
- Akupunktur: Vücudun belirli bölgelerine steril iğneler veya lazer ışınları vücudun iyileşme ve tamir mekanizmalarını uyarma özelliğine sahiptir.
- Steroid enjeksiyonları: Etkilenen bölgedeki şişliğin ve ağrıların ve şişliğin azaltılması için uygulanabilir. Antienflamatuar ilaçlar yeterli gelmediğinde steroid enjeksiyonları daha güçlü ilaçlar olarak devreye girebilir.
- Ameliyat: Nadir durumlarda olsa da topuk dikeninin çıkarılması için cerrahi prosedür uygulanması gerekliliği doğabilir.
- Gece ateli ile alçıları
- Fizik tedavi uygulamaları
- Germe egzersizleri
Topuk Dikenine Hangi İlaç İyi Gelir?
Topuk dikeni tedavisine yönelik olarak geliştirilmiş özel bir ilaç bulunmamaktadır. Topuk dikeni tedavisi kapsamında iltihabi süreci baskılama ve doku iyileşmesini hızlandırma yoluyla şikâyetlerin kontrol altına alınmasına yardımcı olunması hedeflenir.
Ağrı kesici ve iltihap giderici Naproxen, İbuprofen gibi ilâçlar doktor kontrolünde ağız yoluyla kullanılabilmektedir. İltihap giderici ve ağrı kesici özelliğe sahip jel, krem ya da merhemlerin kullanımından fayda sağlanabilir. Diğer tedavilerden sonuç alınamadığı ve hastanın yaşam kalitesinin yükseltilemediği durumlarda cerrahi prosedürden önce bölgeye steroid enjeksiyonları yapılması tercih edilebilir.
Magnezyum sülfat içeren ve doğal olarak oluşan şifalı bir tuz olan Epsom tuzu eklenmiş suda ayakları bekletmen ve ayaklar sudayken topuklara hafifçe fayda yapmak masaj sağlayabilir.
Kemikten fazla kalsiyum çıkarma ve rahatlama etkisi sağlayan elma sirkesinden birkaç damla ılık suya damlatılır. Ayaklar bu suya batırılabilir ya da topuk etrafına birkaç dakika süreyle sirkeyle ıslatılmış havlu sarılabilir.