Ayak Mantarı Nedir?

Çeşitli mantarların neden olduğu bir tür deri hastalığı olan ayak mantarı sık görülen bir sorundur. Karanlık, sıcak ve nemli ortamları seven ayak mantarının üremesi için ayakkabı içinde uzun süre kalan ayaklar son derece elverişlidir. Özellikle gün içinde uzun saatler boyu çalışan kişilerin ayaklarının ayakkabı içinde kalması ayak mantarına neden olan en önemli etkenlerden biridir.

Dar ve kapalı ayakkabılar kullanmak, ayaklarda aşırı terleme olması, ayakların yıkandıktan sonra kurulanmaması, uzun süre spor yapılması ve ayaklarda yaralar olması mantar oluşumunun en önemli nedenlerinden biridir. Ayak mantarı bulaşıcıdır. Bu nedenle ayakkabı, çorap ve terliklerin bir başka kişiyle paylaşılması, ortak kullanım alanları olan spor salonlarında, hamamlarda ve yüzme havuzlarında yerlere çıplak ayakla basılması gibi durumlarda ayak mantarının bulaşması riski vardır.

Ayak mantarı;

• Ayak parmakları arasında yarılmaya, soyulmaya ve iltihaplı görünüme,
• Ayaklarda kızarıklığa, kaşıntılı içi su dolu kabartılara ve yaralara ,
• Ayak tabanında kızarma, döküntü ve kepeklenmelere,
• Ayak tırnaklarında kalınlaşma, renk değişimi, soyulma ve olası tırnak kaybına neden olabilir.

Ayak mantarının tırnağa bulaşması sonucu tırnak mantarı görülmesi riski de vardır. Tırnak mantarı sorunu olan hastaların tırnakları koyu sarı bir renktedir ve tırnak sağlığı bozulur.

Ayak Mantarı Nasıl Tedavi Edilir?

Ayak mantarı tedavisinin en etkili yollarından biri ayak mantarı bulaşması riski olan ortamlarda bulunmamaktadır. Ayak sağlığına gereken özenin gösterilmesi ayak mantarıyla mücadelenin etkin bir yöntemidir. Bu kapsamda ayakların her gün düzenli olarak bol suyla yıkanması, yıkama işleminden sonra temiz bir havluyla parmak araları da dahil olmak üzere titiz bir şekilde kurulanması gerekir. Sıcak yaz aylarında ayakların hava alacağı ayakkabılar tercih edilmelidir. Ter emici çoraplar giyilmesi, antifungal pudraların ve spreylerin kullanılması mantar hastalığının tedavisinde önemli bir role sahiptir. 

Ayak mantarı ortaya çıktıktan sonra mutlaka doktora başvurulmalıdır. Tedavi aşamasında mantar karşıtı kremlerin ve spreylerin tercih edilmesi fayda sağlayabilir. Bazı durumlarda oral olarak antifungal ilaçların kullanılması doktor tarafından uygun görülebilir. Mantar hastalığının zaman içinde ortadan kalkması için ilaçlar düzenli olarak aynı saatte kullanılmalıdır. Temizlik ilkelerine uyulması tedavi sürecinin en önemli adımıdır. 

Ayak mantarı tedavisi amacıyla kullanılabilecek doğal yöntemler de vardır. Ayaklar içine sokulabilecek kadar sıcak suyun için sokulur. İçine sirke eklenmiş su soğuyana kadar ayaklar bekletilir. Mantar tedavisinde karbonat da etkili bir rol üstlenir. Bir miktar sıcak su içine karbonat eklenir ve macun kıvamı alana kadar karıştırılır. Daha sonra mantar sorunu bulunan bölgeye uygulanır. Bu tür doğal yöntemlerden zaman zaman faydalanılması mümkündür.

Ayak mantarı ve tırnak mantarının ortaya çıkma sebepleri aynı olduğu için tedavi yöntemleri de aynıdır. Ayak mantarı tedavisinde sprey ve kremlerin yanı sıra oral ilaçların kullanılması gerekebilir. Buna ek olarak bazı tırnak mantarı ilaçlarının da tedavi için kullanılması mümkündür.

Ayak mantarı tedavisi yapılırken ayakların temizliğine maksimum düzeyde özen gösterilmelidir. Mantarın oluştuğu tırnak, deriden daha içeride kalmayacak şekilde kesilmelidir. Daha sonra tırnak güzelce törpülenmeli ve mantarlı tırnağa ilaç uygulanmalıdır. Günde birkaç kez yapılan ilaç uygulamasından sonra tırnak mantarındaki iyileşme gözlemlenmeye başlar. 

Ayak mantarı tedavisi süresince ayak bakımına ve hijyenine gereken özen gösterilmelidir. Rahat ayakkabılar giymeye ve birkaç ayakkabı değiştirerek kullanmaya dikkat edilmelidir. Ayaklar her gün düzenli olarak yıkanmalı ve iyice kurulanmalıdır. Hijyen amacıyla kullanılan tüm ürünler kişiye özel olmalı ve kimseyle paylaşılmamalıdır.

Ayak Mantarı Enfeksiyonu Türleri Nelerdir?

Ayak mantarı enfeksiyonu 3 farlı türde sınıflandırılmaktadır.

• İntertriginöz – Parmak Arası Mantarı

Parmak ağı enfeksiyonu olarak da bilinen mantar türü ayak mantarlarının en yaygın görülen türüdür. Genellikle en küçük ayak parmaklarında ortaya çıkar. Yanma, pullanma ve kaşıntıya neden olabilir, ayak tabanlarına kadar yayılabilir.

• Hiperkerotik – Makosen

Derinin yanmasına, kaşınmasına ve pullanmasına neden olabilen bir enfeksiyon türüdür. Bu tür bir mantar tedavi edilmediği takdirde ilerleyen dönemlerde deri kalınlaşabilir ve yarılabilir. Bunun yanı sıra enfeksiyonun ayak tabanına ve kenarlarına yayılması da kaçınılmaz bir durum olarak kabul edilir. 

• Vezikülobülloz – Kabarcıklı

Nadir görülen mantar türü enfeksiyonlarından biridir. Bu tür enfeksiyonlar genellikle ayak derisinin altında bulunan kabarcıklı derinin patlamasından kaynaklanır. Tedavi edilmediği sürece ayakların üstün, altına ve parmakların arasına kadar yayılması mümkündür.

Ayak mantarı ayakların herhangi bir noktasında ortaya çıkabilse de sıklıkla ayak parmaklarında görülür. Ayak mantarının belirtileri arasında kırmızı renkli döküntüler, ayak kokusu, ayaklarda yanma hissi ve ayak tabanlarında kepeklenme sayılabilir. Bunun yanı sıra pullu cilt ve ayaklarda su toplamış kabarcıklar da görülebilir.

Erken tanı ve tedavi belirlenmediği ve uygulanmadığı durumlarda ayak mantarının tırnaklara sıçraması riski vardır. Eğer deri bütünlüğünün bozulması söz konusu olursa lenf damarı enfeksiyonu olarak da adlandırılan lefanjit ve cilt enfeksiyonu olarak adlandırılan selülit gibi daha şiddetli vakalarla karşılaşılabilir. Ayak mantarı enfeksiyonunu bulaşıcı bir hastalık olduğundan ayak mantarı sorunu yaşayan kişilerin terlik, havlu gibi eşyaları kullanılmamalıdır.