Ayak Mantarı Nedir? Tedavisi Nasıldır?
Ayak mantarı bir tür deri hastalığı olup yüzeysek bir enfeksiyon olarak kabul ediliyor. Kadınlara kıyasla erkeklerde daha sık görülen ayak mantarına yol açan dermatofitler dış çevrede bulunabiliyor. Ayakları terleyen kişilerde sıklıkla görülen ayak mantarına neden olan mantar türü 25 ile 37 derece arasındaki sıcaklıktaki nemli alanlarda bulunuyor. Ayrıca duş ya da yüzme gibi aktivitelerden sonra ayakların iyi kurulanmaması da ayak mantarına neden olabiliyor.
Ayak mantarının belirtileri arasında kaşıntı, yanma hissi, kızarıklık ve koku bulunuyor. Ayak mantarının, tedavi edilmediği takdirde tırnaklara bulaşması söz konusu oluyor. Deri bütünlüğünün bozulmasının sebeplerinden olan ayak mantarı, farklı enfeksiyonların oluşmasına da ortam hazırlayabiliyor. Son derece bulaşıcı bir özelliği olan ayak mantarı; plaj, havuz, hamam, ayak bakım merkezleri gibi ortak kullanım alanlarında son derece hızlı bir yayılım gösterebiliyor. Ayrıca terlik, havlu, çorap, ayakkabı gibi kişisel eşyaların ortak kullanılması da ayak mantarının kişiden kişiye bulaşmasını hızlandıra etkenler arasında yer alıyor.
Ayak Mantarı Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Ayak mantarı, vücudun ayak bölgesinde oluşan bir mantar enfeksiyonu olup çoğunlukla ayak parmaklarının arasında gelişiyor. Bununla birlikte ayağın üst yüzeyinde, arka bölgesinde ya da yanında görüldüğü vakalar da olabiliyor. Başlangıç aşamasında ayak mantarı cilt yüzeyinde kırmızı noktalara ve pullu bir görünüme neden olabiliyor. Bunun ardından ayaklarda içi su dolu kesecikler oluşuyor. Bu kabarıklıklar son derece kaşıntılı olduğu gibi iltihaplı bir görünüme de sahip olabiliyorlar. Ayrıca ayak tabanında kepeklenme şeklinde kızarıklıklar ve döküntüler de oluşabiliyor.
Ayak mantarı; uzun süreli spor yapılması, ayaklarda oluşan yaraların tedavisinin yapılmaması, ayakların yıkandıktan sonra kurulanmaması, temizliğinden emin olunmayan yüzeylerde çıplak ayakla dolaşılması da tırnak mantarının bulaşmasının nedenleri arasında yer alıyor.
Ayak mantarı tedavi edilmediğinde ayak tırnaklarına bulaşabiliyor. Bu durumda tırnakların renginin değişmesine ve kalınlaşmasına neden olabiliyor. Şiddetli vakalarda ise ayak tırnaklarında soyulma ya da tırnak kaybı gibi daha ciddi sağlık sorunları ile karşı karşıya kalınabiliyor. Bu nedenle ayak mantarı sorunu ile karşı karşıya kalan kişilerin vakit kaybetmeden cildiye uzmanına başvurması gerekiyor.
Ayak mantarı erken dönemde ilaç tedavisi ile kolaylıkla çözümlenebilen bir sağlık sorunu olarak kabul ediliyor. Ancak verilen ilaçların aynı saat aralığında düzenli bir şekilde alınması ve tedaviden sonra hastalığın yeniden oluşmasının önlenmesi için bazı önlemler alınması gerekiyor.
Ayak Mantarı Nasıl Tedavi Edilir?
En sık karşılaşılan ayak mantarı türleri arasında; intertriginöz form, hiperkerotik form ve vezikülobüllöz form bulunuyor. İntertriginöz form parmak arası mantarı olarak tanımlanıyor. Genelde 4. ve 5.parmaklar arasında beyaz bir görünüme yol açtığı gibi ayak tabanına da yayılabiliyor. En sık görülen belirtileri arasında yanma, pullanma ve kaşıntı bulunuyor.
Hiperkerotik form ayaklarda kuru bir görünüme neden oluyor. Ayak tabanının ve derinin pullanmasıyla da karakterize olduğu biliniyor. Derinin kalınlaşmasına neden olan hiperkerotik form ayak derisinin yayılmasına da yol açabiliyor.
Vezikülobülloz form ayak mantarı çeşitleri arasında en ender rastlanan tür olarak biliniyor. Genellikle ayakaltı derisinin su toplamasından dolayı oluşan kabarcıkların patlamasıyla meydana geliyor. Ayağın tabanında, yan ve üst kısımlarında olduğu gibi parmak aralarında da görülebiliyor.
Ayal mantarı tedavisinde öncelik ayak sağlığının korunması olarak kabul ediliyor. Bunun için ayağın mantar bulaşması olası ortamlardan uzak tutulması, düzenli olarak her gün yıkanması, temiz bir havlu ile iyice kurulanması, mevsime uygun ayakkabı kullanılması ve çorapların sıkça değiştirilmesi gerekiyor.
Mantar enfeksiyonunun tanısı fiziki muayene ile koyuluyor. Bazı durumlarda deri döküntüsünden kazı yapılıyor ve mikroskop ile incelenerek kesin tanı koyulabiliyor.
Ayak mantarı tedavisi doktorlar tarafından kişiye özel belirleniyor. Kimi vakalarda ayak mantarı tedavisi için kremlerin ve spreylerin kimi vakalardaysa ağızdan alınacak mantar ilaçlarının kullanılması tercih ediliyor. Tüm mantar ilaçlarının ortak özelliği ise hepsinin düzenli olarak aynı saatte alınması gerekliliği oluyor. Ayak mantarının tırnağa sıçradığı durumlarda tırnağın törpülenmesi ve mümkün olduğunda kısa kesilmesi gerekiyor. Doktor tarafından verilen ilaçların tırnağa uygulanmasının yanı sıra yine doktorun önerdiği oral mantar ilaçlarının da düzenli olarak kullanılması tedavinin bir parçası haline geliyor. Podolog Nihat Divarcı tırnağa sıçramış olan mantarın tedavisini özenli bir şekilde gerçekleştirerek hastalarının bu sorunla en etkin şekilde mücadele etmesine katkıda bulunuyor.
Ayak Mantarı Nasıl Önlenebilir?
Ayakların günlük bakımlarının yapılması, spor salonu, duş, hamam gibi ortak kullanım alanlarında ıslak zeminlere çıplak ayakla basılmaması, terlik ve havlu gibi eşyaların ortak kullanılmaması, duş alındıktan sonra ayakların iyice kurulanması, özellikle yaz aylarında uzun sürelerle sıkı ayakkabıların giyilmemesi, pamuklu ve ter çekme özelliği olan çorapların tercih edilmesi, çorapların her gün değiştirilmesi, pedikür setinin kişinin kendisine özel olması, ayaklara ve ayakkabılara günlük olarak mantar önleyici spreyler sıkılması ayak mantarının önlenmesinde etkili oluyor.