Tırnak Mantarı Neden Olur?

Onikomikoz olarak da adlandırılan tırnak mantarı bireyin el ya da ayak tırnaklarının uç kısmının hemen altında sarı ya da beyaz bir noktayla başlar. Son derece yaygın bir mantar enfeksiyonu olan tırnak mantarı zaman içinde tedavi edilmezse yayılabilir.

Tırnak mantarı enfeksiyonunun tırnak içinde derinleşmesiyle birlikte tırnak renginde solma, tırnakta kalınlaşma ve tırnak kenarlarında dağılma ya da parçalanma görülebilir. Tırnaklarda bulunan mantar enfeksiyonunun genişlemesi, ayak parmaklarıyla ayaklar arasındaki bölgeye bulaşması durumu atlet ya da sporcu ayağı veya “Tinea Pedis” olarak adlandırılır. Diyabet gibi bağışıklık sistemini etkileyen sağlık sorunları olan kişilerde tırnak mantarı görülmesi riski daha fazladır.

Normal şartlar altında sağlıklı bireylerde görülen tırnak mantarı hafifse ve kişide rahatsızlığa neden olmuyorsa tedavi uygulanması gerekliliği doğmayabilir. Ancak kişi tırnak mantarı dolayısıyla ağrı hissediyorsa veya tırnakta kalınlama varsa sağlıklı hijyen alışkanlıkları uygulanması, bireysel bakım önlemleri alınması ve eczanelerde bulunan tırnak mantarı ilaçlarının kullanılması enfeksiyonun temizlenmesini sağlayabilir. Bununla birlikte uygulanan tedavi başarılı olsa da tırnak mantarının tekrarlaması söz konusu olabilir.

Tırnak  Mantarı Çeşitli Nedenlerden Kaynaklanabilen Bir Sağlık Sorunudur

Tırnak mantarı enfeksiyonları, çeşitli mantar organizmaları türlerinden kaynaklanır. Söz konusu mantar organizmaları arasında tırnak mantarına sıklıkla neden olan dermatofit olarak adlandırılan bir mantar türüdür. Buna ek olarak farklı maya ve küf türleri de tırnak enfeksiyonlarına sebep olabilir.

Tırnak mantarı her yaşta gelişebilen bir sağlık sorunu olmakla birlikte yetişkinlerde ve yaşlılarda gözlemlenme sıklığı daha fazladır. Kişi yaş aldıkça tırnakların daha kuru ve kırılgan hale gelmesi söz konusu olabilir.

Tırnaklarda meydana gelen çatlaklar nedeniyle mantarlar tırnakların altına ya da ara katmanlarına girebilir. Ayaklarda kan dolaşımının azalması ve bağışıklık sisteminin zayıflığı gibi çeşitli etkenler mantar ve tırnak enfeksiyonu gelişmesi noktasında rol oynayabilir.

Ayak tırnağı mantarı enfeksiyonu, sporcu ya da atlet ayağı olarak adlandırılan ve ayakta bulunan mantarın tırnağa atlaması sonucu ortaya çıkabilir. Bir başka kişiden tırnak mantarı kapmak mümkün olsa da genellikle daha sık karşılaşılan bir durum olduğu kabul edilir.

• İleri yaştaki kişilerde, 
• Mantarlara uzun süre maruz kalan kişilerde, 
• Ayakları yoğun bir şekilde terleyen kişilerde,
• Yüzme, havuzu, spor salonu ve duş gibi nemli ortak alanlarda çıplak ayakla yürüyen kişilerde, 
• Sedef hastalığı, diyabet, dolaşım ya da bağışıklık sistemi olan kişilerde, 
• Kan dolaşımı çeşitli nedenlerle yavaşlamış kişilerde,
• Tırnakları yavaş büyüyen kişilerde,
• Sporcu ya da atlet ayağı enfeksiyonu bulunan kişilerde,
• Cildinde ya da tırnaklarında küçük çaplı yaralanmalar geçiren kişilerde ayak mantarı görülmesi riski daha fazladır.

Tırnak Mantarı Hangi Komplikasyonlara Neden Olur?

Ciddi derecede ilerlemiş olan tırnak mantarı vakaları kişide ağrılara ve kalıcı hasarlar oluşmasına neden olabilir. Özellikle kişinin şeker hastalığı, kullandığı ilaçlar ya da farklı durumlara bağlı olarak bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlarda tırnak mantarı sorunu ayaklarla sınırlı kalmaz ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilen ciddi enfeksiyonlara neden olabilir.

Şeker hastalığı kişinin ayaklarında kan dolaşımı ve sinir beslenmesinin azalmasına neden olabilir. Bu tür durumlarda kişi bakteriyel deri enfeksiyonu açısından da daha fazla risk taşır. Bu yüzden kişi ayaklarındaki göreceli küçük bir yaralanma durumunda dahi tırnak mantarı enfeksiyonunun da aralarında olduğu ciddi komplikasyonlar gelişmesi riskiyle karşı karşıya kalabilir. Şeker hastası olan bireylerin tırnak mantarı geliştirdiklerinden şüphelenmeleri hâlinde mutlaka doktora başvurmaları gerekir.

Tırnak Mantarı Önlenir mi?

Tırnak mantarının önlenmesine yönelik bazı önlemler alınması mümkündür. Bu önlemler sayesinde ayak mantarının ya da çeşitli bakteriyel enfeksiyonların gelişmesi de önlenebilir.

Tırnak mantarını önlemenin en etkili yöntemlerinden biri ellerin ve ayakların düzenli olarak yıkanmasıdır. Enfekte bir tırnağa dokunulduktan sonra mutlaka eller yıkanmalıdır. Tırnaklar yıkandıktan sonra nemlendirilerek kuruyup çatlaması önlenmelidir.

Tırnaklar kavisli değil düz bir şekilde ve düzgünce kesilmelidir. Daha sonra batmaların önlenmesi için kenarları nazikçe törpülenmelidir. Ayrıca tırnakların kalınlaşan alanları törpülenmeli ve her kullanımın ardından tırnak makası dezenfekte edilmelidir.

Gün içinde ter emici özelliğe sahip çorapların giyilmesi tercih edilmelidir. Çoraplar sık sık değiştirilmeye özen gösterilmelidir. Aynı şekilde terlemeye neden olmayan ve ayaklarda rahat bir şekilde hava dolaşımına izin veren malzemelerden üretilen ayakkabıların kullanımı tercih edilmelidir. Eski ve mantar sporları taşıma riski bulunan ayakkabılar dezenfektan ve antifungal pudrayla özenli bir şekilde temizlenmeli ya da atılmalıdır.

Havuzlarda, spor salonlarında ve ortak kullanıma açık duşlarda çıplak ayakla dolaşılmamalıdır. Bu tür alanlarda ayakkabı ya da kapalı terlikler kullanmaya özen gösterilmelidir.

Tırnak bakımı yaptırılan işletmelerde her müşteri kullanımı sonrası manikür ve pedikür aletlerinin sterilize edildiğinden emin olunmalıdır. 

Tırnak mantarı pek çok vakada kendiliğinden geçmez. En azından düzenli hijyen alışkanlıkları edinilmesini ve tıbbi mantar tedavisi uygulanmasını gerektirebilir. Pek çok vakada tırnak mantarı enfeksiyonlarının tedavisi zor ve uzun bir süreç hâline gelebilir. Bu aşamada doktorların önerdiği tedaviyi eksiksiz uygulamak çok önemlidir.